1. Kocioł, jako najważniejsza część parowozu, wymaga konserwacji polegającej m.in. na utrzymaniu jego ścian od strony wody w czystości. Czystość ścian skrzyni ogniowej jest nieodzownym warunkiem dobrej sprawności kotła.
2. Dla osiągnięcia tego celu poddaje się kotły myciu, przy czym kolejnymi czynnościami są:
   1. zbadanie kotła pod względem zanieczyszczenia,
   2. usunięcie nagromadzonego w nim od ostatniego mycia mułu i kamienia kotłowego,
   3. odświeżanie wody kotłowej.

1. Przy parowozach bez odmulaczy i nie objętych akcją zmiękczania wody mycie, zależnie od twardości wody, należy wykonywać po przebiegu 1500 do 2500 par-km.
2. Przy parowozach z odmulaczami i objętych akcją zmiękczania wody mycia należy dokonywać w czasie każdego PO.

1. Mycie kotła wchodzi w zakres czynności wykonywanych w czasie PO parowozu. Wytyczne do przygotowania kotła do mycia omówiono w rozdziale l § 1.
2. Przygotowując parowóz do PO należy po. ostudzeniu wody w kotle do temperatury 35—40° C przystąpić do wypuszczania jej z kotła. Łożyska osiowe, panwie korbowodów i wiązarów należy przykryć fartuchami dla zabezpieczenia przed zniszczeniem.
3. W celu opróżnienia kotła z wody należy otworzyć jedną z górnych wyczystek stojaka, a wodą wypuścić zaworem spustowym albo zaworem odmulacza, albo też najniższym otworem wyczystkowym, jeżeli kocioł pozbawiony jest wymienionych zaworów.
4. Odprowadzenie wody z kotła powinno być tak urządzone, aby wydostający się z kotła luźny kamień kotłowy osiadł na widocznym i dostępnym miejscu dla późniejszego stwierdzenia jego ilości i jakości. Należy również otworzyć właz nad miejscem zasilania kotła świeżą wodą, gdzie umieszczone są zbiorniki mułu.

1. Po spuszczeniu wody z kotła komisja w składzie:
   1. zastępca naczelnika parowozowni,
   2. kierownik oddziału dyspozycji trakcyjnej,
   3. referent gospodarki cieplnej,
   4. maszynista parowozu

przystępuje do wykonania swoich czynności polegających na zbadaniu ilości i jakości wypłukanego luźnego kamienia kotłowego oraz na sprawdzeniu czystości ścian kotła od strony wody. Stan czystości kotła powinien być stwierdzony protokolarnie, a protokół zbadania technicznego kotła podczas mycia powinien być potwierdzony podpisami wszystkich, członków komisji (wzór 5).

1. Mycia na zimno należy dokonywać po stopniowym ostudzeniu kotła w sposób podany w rozdz. l § l oraz rozdz. 2 § 7.
2. Po obniżeniu ciśnienia w kotle do 0 at należy przeczekać co najmniej 12 godzin, po czym można przystąpić do spuszczania wody.
3. Po opróżnieniu kotła z wody należy przeczekać na wystygnięcie jego ścian do temperatury otoczenia, a następnie dopiero otworzyć wszystkie wyczystki i włazy i przystąpić do mycia.
4. Postój parowozu, przy którym dokonuje się mycia na zimno, nie może trwać krócej niż 32 godziny, licząc od podstawienia parowozu do ukończenia mycia.
5. Mycie kotłów na zimno jest najdokładniejsze i powinno być według możności stosowane we wszystkich przypadkach zarośnięcia ścian kotła kamieniem, który musi być usunięty drogą mechaniczną.

1. Mycie kotła na ciepło jest najbardziej racjonalne i powinno znaleźć jak najszersze zastosowanie. Charakterystyczną cechą mycia na ciepło jest przyśpieszenie ochładzania kotła za pomocą przymusowego krążenia wody. Parowóz do mycia na ciepło ustawia się nad kanałem z ciśnieniem w kotle 5—6 atn i ilością wody sięgającą co najmniej do 3/4 szkła wodowskazowego. Popielnik, drzwiczki i dymnica powinny być zamknięte, a komin przykryty blachą. Z początku wypuszcza się parę do zbiornika z wodą zimną, obniżając ciśnienie w kotle do 0,25—0,5 atn. Następnie otwiera się odmulacz, nie dopuszczając jednak do obniżenia poziomu wody poniżej połowy szkła wodowskazowego.
2. Po wypuszczeniu mułu łączy się kocioł z urządzeniem obiegowym w ten sposób, że woda z niżej położonych miejsc skrzyni ogniowej (zaworów spustowych) przechodzi przewodem przez filtr, a następnie przez pompę, która tłoczy wodę do wymiennika ciepła. W wymienniku ciepła woda kotłowa ochładza się, po czym wraca do kotła. Przez przymusowe krążenie woda kotłowa ochładza się do temperatury 35—40°C. Przed rozpoczęciem przymusowego krążenia należy całe urządzenie dobrze rozgrzać, przepuszczając przez nie parę i gorącą wodę o temperaturze około 95° C, tak aby w urządzeniu obiegowym temperatura nie była niższa niż 90° C. Krążenie wody należy tak uregulować, aby pomiędzy temperaturą wyjścia wody z kotła a temperaturą jej ponownego wejścia do kotła różnica nie wynosiła więcej niż 10°C. Spadek temperatury reguluje się przez odpowiedni dopływ zimnej wody do wymiennika ciepła, po czym wodę wypuszcza się z kotła, przepuszczając ją przez pompę. Po wypuszczeniu wody z kotła należy niezwłocznie przystąpić do mycia kotła, aby nie dopuścić do przyschnięcia kamienia kotłowego do ścian kotła. Kocioł należy myć wodą o temperaturze 35—40°C i przy ciśnieniu około 5 atn.
3. Wypuszczanie pary z kotła przy myciu ciepłym trwa średnio 2 godziny, natomiast ochładzanie kotła z obiegiem wody kotłowej 3 do 5 godzin. Wypuszczenie wody trwa 0,5—l godz. Po myciu kotła napełnia się go wodą ciepłą o temperaturze 35—40°C do wysokości l/2 szkła wodowskazowego.

1. Ostudzony kocioł do temperatury około 40° C należy oczyścić z mułu i luźnych kawałków kamienia kotłowego. Czynność tę należy wykonać za pomocą opancerzonego węża, zakończonego specjalną prądownicą, pod ciśnieniem wody około 5 atn, której temperatura powinna wynosić od 35 do 40°C.
2. Mycia kotła należy dokonywać, kierując się zasadą usuwania mułu oraz luźnych lub obluzowanych mechanicznie kawałków kamienia kotłowego najpierw z dolnych, a następnie z górnych przestrzeni kotła.

Dla zachowania tej zasady należy myć części kotła w następującej kolejności:

1. wieniec stopowy przez dolne wyczystki we wszystkich kierunkach;
2. dolną przestrzeń przez wyczystki z dymnicy;
3. ściany skrzyni ogniowej, podniebienie i ścianę sitową, jej górne załamy i rury cyrkulacyjne przez górne wyczystki,
4. boczne i tylne przestrzenie między ścianami skrzyni ogniowej i stojaka przez boczne wyczystki,
5. przestrzenie mułowe walczaka, a przede wszystkim końcówki rur ogniowych od strony paleniska przez otwory górnych wyczystek,
6. górną przestrzeń walczaka przez dolną wyczystkę kotła i wyczystki w dymnicy,
7. ściany boczne walczaka i ścianę podgardlaną oraz blachy wewnętrzne zbieralnika mułu przez otwór zbieralnika pary, odprowadzając luźny kamień przez otwory odkręconych w tym celu zaworów spustowych lub odmulacza.

3. Podczas mycia należy jak najdokładniej usunąć z wnętrza kotła wszelkie skupienia mułu i luźnego kamienia kotłowego oraz inne obce ciała, przy czym specjalnej uwagi wymagają przestrzenie pomiędzy ścianą stojaka i skrzynią ogniową od 5 do 10 rządu zespórek, licząc od wieńca dolnego (stopowego). W tych bowiem miejscach najczęściej gromadzą się niebezpieczne dla kotła pozostałości mułu i kamienia.
4. Mycie kotła należy zakończyć wtedy, gdy przez wolne otwory wyczystkowe zacznie wypływać czysta woda, a ściany kotła zostały dokładnie oczyszczone z mułu i kamienia.

1. Podczas mycia kotła usuwa się mechanicznie kamień kotłowy:
   1. ze ścian skrzyni ogniowej i walczaka za pomocą specjalnie przystosowanych prętów stalowych,
   2. przy dużych skupieniach między zespórkami przez otwory zespórkowe po wywierceniu zespórek,
   3. przy dużych skupieniach między rurami ogniowymi przez otwory po wyjętych rurach,
   4. z rur cyrkulacyjnych za pomocą przyrządu.
2. Usuwanie kamienia kotłowego powinno być bardzo staranne, czego sprawdzianem jest uzyskanie dokładnie oczyszczonych powierzchni ścian kotłowych.

1. Podczas mycia kotła należy za każdym razem dokonywać także mycia elementów przegrzewacza, przepuszczając po odcięciu kanałów parowlotowych cylindra strumień ciepłej wody przez specjalny króciec na rurze parowlotowej przez komory i rury przegrzewacza do otwartej przepustnicy dopóty, dopóki woda wpływająca do kotła nie będzie zupełnie czysta.
2. Kamień osiadający na wewnętrznych ścianach elementów przegrzewacza jest rozpuszczalny w ciepłej wodzie i daje się łatwo usunąć w opisany sposób.
3. Podczas mycia elementów przegrzewacza pary należy sprawdzić ich szczelność i szczelność przewodu parowlotowego aż do przepustnicy.

1. Po każdym myciu należy dokładnie oświetlić stojak i walczak kotła, w miarę możności światłem elektrycznym, oraz zbadać czystość kotła od strony wody. W tym celu należy wprowadzić światło przez górną boczną wyczystkę ściany podgardlanej do poziomu dna walczaka i przekonać się, patrząc przez otwory wyczystkowe dymnicy, czy blachy walczaka i przestrzenie międzyrurowe są wolne od kamienia. Następnie w podobny sposób zbadać czy podniebienie skrzyni ogniowej i przestrzeń między zespórkami oraz czy kotwy nie są zarośnięte kamieniem kotłowym. Przy świetle elektrycznym stosować napięcie nie większe niż 24 V.
2. Czystość przestrzeni między zespórkami bocznymi oraz ścian bocznych paleniska i stojaka należy zbadać przez wprowadzenie światła do otworów wyczystkowych od strony budki maszynisty kolejno stronami, przesuwając je od góry do dołu i obserwując oświetlone przestrzenie przez przeciwległe otwory wyczystkowe. W razie potrzeby należy posłużyć się lusterkiem. Prześwietlając w ten sposób stojak należy zwrócić szczególną uwagę, czy nie ma w stanie zawieszonym wywierconych zespórek lub też innych, wpuszczonych do stojaka przedmiotów, jak narzędzi ślusarskich, grzybków wyczystkowych itp., na których łatwo tworzą się skupienia kamienia kotłowego.
3. Sprawdzenie czystości kotła dokonuje komisja, w której skład wchodzą:
   1. zastępca naczelnika parowozowni,
   2. kierownik oddziału napraw,
   3. referent gospodarki cieplnej,
   4. maszynista,
   5. organ kontrolny,

wpisując ocenę czystości kotła po umyciu do protokołu czystości kotła, sporządzonego po pierwszym badaniu przed myciem.

4. W przypadku oceny ujemnej mycie kotła powtórzyć i sprawdzić jego czystość ponownie.

1. Po komisyjnym sprawdzeniu czystości kotła należy wszystkie poodkręcane do mycia wyczystki, włazy i zawory pozamykać i przystąpić do napełniania kotła wodą. Woda powinna być świeża o temperaturze ścian kotła z maksymalną odchyłką + 10°C.
2. Użycie wody z innego parowozu jest niedozwolone ze wzglądu na jej zasolenie. W razie konieczności można użyć do tego celu wody z parowozu nie objętego akcją zmiękczania wody. Kocioł napełnia się wodą do połowy szkła wodowskazowego, po czym sprawdza się działanie wszystkich kurków i zaworów przez kilkakrotne ich otwieranie i zamykanie. Sprawdza się również szczelność wszystkich innych zamknięć.
3. Przy rozpalaniu parowozu palacz parowozowni jest odpowiedzialny za przestrzeganie wszystkich warunków podanych w „Instrukcji dla palacza parowozowni — Mtp 22". Podczas wzrostu ciśnienia pary w kotle kilkakrotnie sprawdzać szczelność wszystkich zamknięć i w miarę potrzeby nakrętki włazowe i wyczystkowe podokręcać.
4. Zabrania się stosowania mycia kotła na gorąco.