Rozdział 5 
PRZEGLĄDY OKRESOWE SILNIKA

§ 42. Cylindry parowe
  1. Cylindry parowe należy poddać oględzinom zewnętrznym na pęknięcia. W czasie oględzin należy ustalić, czy ich owalność nie przekracza dozwolonych granic oraz czy nie występują inne uszkodzenia.
  2. Pęknięcia nie dłuższe niż 100 mm naprawić przez zawiercenie wkrętami miedzianymi sposobem łańcuszkowym, przy czym skrajne wkręty powinny się znaleźć w materiale zdrowym poza pęknięciem. Cylindry konstrukcji spawanej naprawiać przez spawanie.
  3. W czasie oględzin cylindrów parowych należy zbadać, czy nie ma śladów obluzowania się cylindrów na ostojnicy przez opukanie młotkiem śrub mocujących. Luźne śruby należy wymienić.
  4. Pokrywy cylindrowe w miejscach styku oczyścić w razie potrzeby uszczelnić przez dotarcie.
  5. Przed założeniem tłoków sprawdzić smarowanie cylindrów.
  6. Zezwala się naprawiać tylne pokrywy przez naspawanie i spawanie.

§ 43. Dopuszczalne zużycie cylindrów
  1. Owalność i stożkowatość cylindrów bez roztoczenia do 2,5 mm.
  2. Maksymalna głębokość zarysowań do 1,5 mm.
  3. Liczba zatarć cylindra o maksymalnych wymiarach do 6 sztuk.
  4. Maksymalna szerokość zatarcia do 2 mm.
  5. Najmniejsza grubość stałej płytki na lustrze suwakowym cylindra do 10 mm.

§ 44. Zawory bezpieczeństwa na pokrywach cylindra

W czasie przeglądu okresowego zawory bezpieczeństwa cylindra należy rozebrać, oczyścić i zbadać, a po założeniu sprawdzić na ciśnienie kotłowe i zaplombować.

§ 45. Wyrównywacze ciśnienia

W czasie przeglądu okresowego wyrównywacze ciśnienia rozebrać, oczyścić, zbadać i nasmarować, a stwierdzone usterki usunąć.

§ 46. Zawory przedmuchowe cylindra

W czasie przeglądu okresowego należy je zbadać i w razie potrzeby naprawić lub wymienić.

§ 47. Tłoki, suwaki i dławnice
  1. Tłoki zbadać i naprawić w następujący sposób:
    1. tłoki wyjąć z cylindrów, tarcze i pierścienie uszczelniające oczyścić ze zgorzeliny (nagaru), a ostre krawędzie pierścieni sfazować;
    2. pierścienie uszczelniające zużyte lub połamane wymienić;
    3. tarcze tłokowe, trzony, łby stożków, otwory na klin krzyżulcowy należy dokładnie zbadać na pęknięcia i inne uszkodzenia;
    4. rowki na pierścienie w razie wybicia należy wytoczyć;
    5. trzony tłokowe w razie zarysowania lub wytarcia przetoczyć i przeszlifować;
    6. pierścienie tłokowe pojedyncze i podwójne powinny być wykonane za pomocą obróbki termicznej jednym obtoczeniem, nie obrabiane termicznie — w dwóch obtoczeniach. Zamki w narożach zaokrąglić promieniem 5 mm;
    7. pierścienie tłokowe przy montażu powinny być tak zestawione na obwodzie tłoka (w rowkach pierścieniowych), aby przecięcia co drugiego pierścienia były przestawione względem siebie o kąt równy 90°;
    8. stożek trzona tłokowego powinien być dokładnie dopasowany do otworu w krzyżulcu, przy czym nie powinien sięgać dna otworu, luz ten powinien być konstrukcyjny lecz nie mniejszy niż 3 mm;
    9. krawędzie otworu klinowego w stożku trzona tłokowego powinny być stępione pilnikiem-gładzikiem lub zaokrąglone promieniem 3—4 mm;
    10. po każdych oględzinach tłoków należy sprawdzić przestrzenie szkodliwe w cylindrach;
    11. odchyłki od konstrukcyjnych wymiarów przestrzeni szkodliwych nie powinny przekraczać +3 mm.
  2. Suwaki zbadać i naprawić w następujący sposób:
    1. przed wyjęciem suwaków należy sprawdzić, czy są wybite punkty kontrolne i czy suwaki są ustawione prawidłowo; sprawdzenia tego należy dokonać znormalizowanym wzornikiem. Po wyjęciu suwaków tarcze oraz pierścienie należy oczyścić ze zgorzeliny smarnej;
    2. pierścienie suwakowe zużyte lub pęknięte wymienić;
    3. przed założeniem suwaków konieczne jest zbadanie smarowania;
    4. przy montażu suwaków Trofimowa pierścienie z przecięciem należy ustawić na obwodzie tłoka (w rowkach pierścieniowych) tak, aby przecięcia pierścienia były przestawione względem siebie o kąt 180°;
    5. gładzie suwaków płaskich należy zbadać w celu wyrównania ewentualnych rys. W przypadku uszkodzenia lub wytarcia należy zastosować nakładkę. Niewielkie nadpęknięcia należy naprawić przez zawiercenie;
    6. suwaki płaskie pęknięte, nadpęknięte lub takie, których grubość gładzi na krawędzi wynosi mniej niż 12 mm, należy wymienić;
    7. suwaki płaskie mające ślady zarysowania należy wyrównać i dopasować, a nieznaczne nadpęknięcia krawędzi spawać;
    8. trzony suwakowe należy sprawdzić i w razie potrzeby oszlifować;
    9. zamki suwaków płaskich naprawiać przez naspawanie i dopasowanie.
  3. Dopuszczalne zużycie przy naprawie tłoków i suwaków:
    1. różnica pomiędzy średnicą cylindra a tarczą tłoka przy trzonie dwustronnym nie może przekraczać 12 mrn;
    2. boczny luz pierścienia tłokowego w rowku może wynosić najwyżej 0,5 mm;
    3. zwiększenie szerokości rowków w tarczach tłokowych ponad wymiar konstrukcyjny nie może przekraczać 5 mm;
    4. zwiększenie szerokości rowków w tarczach suwako-kowych ponad wymiar konstrukcyjny nie może przekraczać 1,5 mm;
    5. boczny luz pierścienia suwakowego w rowku może wynosić co najwyżej 0,3 mm;
    6. grubość nowego pierścienia suwakowego — od 15 do 20 mm;
    7. prześwit styku założonego pierścienia suwakowego nie może być większy niż 3 mm;
    8. luz suwaka płaskiego w ramie w każdą stronę — najwyżej l mm;
    9. największa grubość pierścieni tłokowych przy średnicy cylindra do 500 mm — 20 mm przy średnicy cylindra od 500 do 600 mm — 22 przy średnicy cylindra od 600 do 700 mm — 23 przy średnicy cylindra 700 mm i więcej — 24
    10. zużycie średnicy trzona tłokowego i suwakowego poniżej dopuszczalnych wymiarów kresowych nie może przekraczać l mm;
    11. uniesienie suwaka płaskiego w maszynach parowozów sprzężonych (po wymianie na nowy) wysokoprężnego — do 3 mm, niskoprężnego — do 4 mm.
  4. Dopuszczalne czynności naprawcze:
    1. zużyte tarcze tłokowe w miejscu osadzenia na trzonie tłokowym zezwala się naprawić przez naspawanie, a następnie obrobienie;
    2. trzony tłokowe, których wygięcie nie przekracza 5 mm, można prostować na zimno. Przy wygięciu większym niż 5 mm należy trzony prostować na gorąco;
    3. pęknięcia ramki suwaka płaskiego można spawać, stosując odpowiednie elektrody;
    4. przednie i tylne trzony można dosztukować do ramek suwakowych na gwint i przyspawać je;
    5. zużyte rowki na tarczach suwakowych i tłokowych można naspawać, a następnie przetoczyć;
    6. miejscowe zużycie przednich trzonów tłokowych można naspawać.
  5. Niedozwolone sposoby naprawy:
    1. stosowanie podkładek z blachy pod pierścienie tłokowe dla zwiększenia grubości pierścienia,
    2. naspawanie płaszczyzn w miejscu przecięcia krawędzi pierścieni uszczelniających tłokowych i suwakowych dla zmniejszenia prześwitu,
    3. spawanie pękniętych pierścieni tłokowych i suwakowych,
    4. spawanie pęknięć na trzonach tłokowych i suwakowych,
    5. usuwanie osłabienia tarczy tłokowej na trzonie za pomocą stosowania podkładek,
    6. zaspawanie pęknięć w trzonach suwakowych,
    7. zakładanie suwaków płaskich bez sprawdzenia ich wzniosu,
    8. naspawanie stożków trzonów tłokowych i otworów na kliny,
    9. naspawanie wybicia na trzonach tłokowych, spawanie pęknięć na piaście tarcz tłokowych oraz pęknięć tarcz naokoło piasty.
  6. Dławnice sprawdza się w następujący sposób:
    1. pierścienie Kreisingera do uszczelniania trzonów tłokowych należy rozebrać, ułożyć według kolejności i następnie dokładnie oczyścić. W przypadku zużycia się wkładek dorobić nowe,
    2. pierścienie uszczelniające Kreisingera do uszczelniania tłoków zużyte do grubości 12 mm należy wymienić,
    3. spiralne pierścienie sprężynowe nie powinny być naciągnięte zbyt ciasno na pierścienie uszczelniające, ponieważ powoduje to przedwczesne zużycie pierścieni trzona tłokowego.

§ 48. Krzyżulce i prowadnice
  1. Krzyżulce należy zdjąć, oczyścić i zbadać na pęknięcia za pomocą lupy i uderzenia młotka lub przez bielenie mlekiem kredowym, a następnie opukanie miękkim młotkiem. Najlepsze wyniki badań krzyżulców na pęknięcia uzyskuje się przy użyciu defektoskopu.
  2. Pęknięcia podłużne w otworze na stożek trzona tłokowego należy naprawić przez spojenie i nałożenie na gorąco pierścienia o grubości nie mniejszej niż 15 mm.
  3. Zatarte otwory na stożek trzona tłokowego i na sworzeń krzyżulcowy należy wyrównać.
  4. Sworzeń krzyżulcowy należy w razie potrzeby przeszlifować.
  5. Klin krzyżulcowy w razie wybicia wyrównać, a w przypadku przekroczenia dopuszczalnych granic wymienić.
  6. Prowadnice krzyżulcowe należy dokładnie zbadać i w razie obluzowania śrub mocujących śruby te wymienić na nowe, pasowane. W razie konieczności wyregulowania prowadnic lub osi cylindrów można użyć podkładek, lecz nie więcej niż 3; łączna grubość ich nie powinna przekraczać 6 mm.
  7. Dopuszczalne zużycie krzyżulców i ich prowadnic:
    1. zużycie sworznia krzyżulcowego w części cylindrycznej w stosunku do wymiaru konstrukcyjnego nie może przekraczać 3 mm;
    2. zwiększenie średnicy otworu w krzyżulcu na sworzeń ponad wymiar konstrukcyjny może wynosić najwyżej 4 mm;
    3. zwiększenie średnicy otworu krzyżulca na stożek trzona nie może przekroczyć 5 mm ponad wymiar konstrukcyjny;
    4.  luz boczny między klinem a otworem klinowym w krzyżulcu może wynosić na stronę najwyżej 2,5 mm;
    5.  stożek trzona tłokowego powinien być dokładnie dopasowany do otworu w krzyżulcu, przy czym nie powinien sięgać dna otworu. Luz ten powinien być konstrukcyjny, lecz nie mniejszy niż 3 mm;
    6. wytarcie prowadnic w części środkowej nie może przekraczać l mm;
    7. luz pionowy między wkładami krzyżulcowymi a prowadnicami i luz poziomy krzyżulca wzdłuż osi parowozu może wynosić najwyżej l mm.
  8. Dozwolone są następujące naprawy:
    1. spawanie podłużnych pęknięć w otworze krzyżulca na stożek trzona tłokowego przy jednoczesnym nasadzeniu pierścienia na gorąco. Grubość pierścienia powinna wynosić co najmniej 15 mm;
    2. naspawanie wytartych otworów na stożek trzona tłokowego i sworzeń krzyżulcowy;
    3. naspawanie miejsc wybitych na krzyżulcu;
    4. spawanie wstawek w szczękach krzyżulca w razie stwierdzenia pęknięć biegnących od otworu na sworzeń;
    5. naspawanie bocznych powierzchni prowadnic krzyżulca;
    6. zakładanie nakładki na ślizgowe powierzchnie prowadnic ze spawaniem ich na obwodzie pod warunkiem, że wymiary nie będą przekraczały dozwolonych granic podanych w zeszycie 9 przepisów szczegółowych. Użyta liczba podkładek nie może przekraczać 4.
  9. Zabrania się:
    1. naspawania klina krzyżulcowego,
    2. wstawienia tulei w otwór krzyżulca na stożek trzona tłokowego,
    3. zaspawania pęknięć w prowadnicy,
    4. spawania kołków z krzyżulcem.

§ 49. Korbowody i wiązary
  1. Korbowody i wiązary należy rozebrać i oczyścić, sprawdzić za pomocą defektoskopu, czy nie ma pęknięć i nadpęknięć, a gdzie nie ma defektoskopu korbowody i wiązary należy oczyścić oraz pokryć mlekiem kredowym i za pomocą lupy sprawdzić, czy nie ma nadpęknięć.
  2. Zabrania się spawania i naspawania zużytych korbowodów i wiązarów w parowozowniach.
  3. Nierówności na powierzchniach łbów i wideł obejmujących panewki należy wyrównać.
  4. Wytarcie nieznaczne w ramkach należy wyrównać pilnikiem-gładzikiem.
  5. Zużyte tulejki sworzni wiązarowych należy wymienić, zużyte sworznie naspawać.
  6. Tulejki do wiązarów i korbowodów należy wtłaczać pod naciskiem od 6 do 12 ton.
  7. Tulejki do sworzni połączenia zawiasowego należy wtłaczać pod naciskiem od 5 do 8 ton.
  8. Tulejki do sworzni połączenia zawiasowego wiązarów należy utwardzić.
  9. Głowy sworzni połączenia zawiasowego wiązarów w stanie naciągniętym powinny znajdować się na równi z płaszczyzną wiązarów, a w przypadkach ich zagłębienia w otwory głowy sworzni naspawać i dopasować oraz wyżarzyć i utwardzić.
  10. Po każdym przelaniu panewki korbowodowej lub wiązarowej należy sprawdzić, czy nie zostały one roztoczone stożkowo.
  11. Na kliny łożysk wiązarowych i korbowodowych, których zapas naciągu jest mniejszy od 15 mm, należy przyspawać nakładki.
  12. Przesuwności panewek korbowodowych i wiązarowych należy doprowadzić do wymiarów konstrukcyjnych.
  13. Po przelaniu panewek wiązarowych należy sprawdzić odległości środków panewek i osi. Odległości między środkami panewek powinny się zgadzać przy dociągniętych klinach łożysk osiowych z odległościami między środkami osi zestawów kołowych z tolerancją ±0,5 mm. .
  14. Korki smarownic wiązarowych i korbowodowych z pokaleczonymi łbami należy naspawać i obrobić, a z gwintem zużytym wymienić. Wszystkie smarownice należy wymyć gorącą wodą.
  15. Dopuszczalne zużycie przy naprawie korbowodów i wiązarów przy oględzinach okresowych:
    1. luz łożyska tulejowego na czopie — l mm,
    2. luz w połączeniach zawiasowych — do 0,5 mm,
    3. zużycie szczęk połączenia zawiasowego wiązarów — do 3 mm,
    4. zużycie sworzni wiązarowych na średnicy w stosunku do wymiarów konstrukcyjnych — do 3 mm,
    5. zwiększenie otworów na stalowe tulejki sworzni połączenia zawiasowego — do 5 mm.
  16. Naprawa korbowodów i wiązarów:
    1. tuleje i sworznie przegubowe należy przez naspawanie doprowadzić do wymiarów konstrukcyjnych, stosując odpowiednie elektrody, po czym wyżarzyć w temperaturze 600° C, wolno studząc;
    2. wiązary lub korbowody pogięte prostować na gorąco i po wyrównaniu sprawdzić na płycie.
  17. Zabrania się:
    1. spawać i naspawać ramki wiązarów i korbowodów w parowozowniach,
    2. wytaczać mimośrodowo panewki tulejowe,
    3. wbijać zalane i roztoczone panewki tulejowe do korbowodów i wiązarów,
    4. skracać i wydłużać korbowody i wiązary w parowozowniach.

§ 50. Nastawnica i mechanizm rozrządu pary
  1. Nadmierne luzy w tulejkach przegubowych mechanizmu należy usunąć.
  2. Sworznie zużyte należy wymienić.
  3. Zabezpieczenia mechanizmu (zatyczki i inne) należy obejrzeć, uszkodzone wymienić, brakujące uzupełnić.
  4. Nadmierne luzy kamienia (przesuwki) w jarzmie należy usunąć.
  5. Nadmierne luzy w nakrętce nawrotnicy należy usunąć.
  6. Należy sprawdzić dokładność działania całego zewnętrznego mechanizmu rozrządu pary.